Avrupalılar, ABD’nin Ukrayna’da barış planına alternatif olarak Ukrayna’nın daha fazla asker bulundurmasına olanak sağlayan ve Ukrayna’ya NATO’nun 5. maddesi benzeri güvenlik garantileri sunan bir karşı teklif sundu.
İsviçre’nin Cenevre kentinde ABD, Ukrayna ve Avrupalı heyetler arasında ABD’nin sunduğu 28 maddelik barış planına ilişkin görüşmelerde Avrupalılar, ABD’nin Ukrayna’da barış planına alternatif olarak Ukrayna’nın daha fazla asker bulundurmasına olanak sağlayan ve Ukrayna’ya NATO’nun 5. maddesi benzeri güvenlik garantileri sunan bir karşı teklif sundu. ABD’nin 28 maddelik barış planının değiştirilmiş bir versiyonu olan teklifte, Ukrayna’nın silahlı kuvvetlerine getirilecek sınırlamaların ABD teklifinde öngörüldüğü üzere 600 bin yerine "barış döneminde 800 bin" olarak sınırlandırılması öngörülüyor. Teklifte ayrıca ABD planındaki gibi "bazı bölgelerin fiilen Rusya’ya ait" kabul edilmesi yerine "toprak kontrolüne ilişkin müzakerelerin temas hattından başlaması" yer alıyor. ABD’nin planından farklı olarak söz konusu teklif, Ukrayna’nın mali olarak tazmin edilmesi ve bu çerçevede Rusya’nın Ukrayna’ya verdiği zarar karşılanana kadar dondurulmuş Rus varlıklarının kullanılmasını da içeriyor. Teklifte, "Ukrayna tamamen yeniden inşa edilecek ve mali olarak tazmin edilecektir. Buna Rusya, Ukrayna’ya verdiği zararı karşılayana kadar dondurulmaya devam edilecek olan Rus egemen varlıkları da dahildir" denildi.
ABD planı, dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar doların Ukrayna’nın yeniden inşası ve yatırımlar için ABD liderliğindeki bir girişime yönlendirilmesini ve bu girişimden elde edilen karın yüzde 50’sinin ABD’ye gitmesini öneriyordu.
Avrupa tarafının teklifi hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından hazırlanan teklifin ayrıca barış anlaşmasının imzalanmasının ardından Ukrayna’da mümkün olan en kısa süre içinde seçim yapılması hedefini içerdiğini aktardı.
ABD planını temel alan Avrupa teklifi, ittifakın bir üyesine yapılan saldırıyı tüm ittifaka yapılmış kabul eden NATO’nun 5. maddesine benzer bir güvenlik garantisinin de sağlanmasını ve bunun ABD’den alınmasını öneriyor.
"İlerleme kaydettik"
İsviçre’nin Cenevre kentinde ABD’nin sunduğu 28 maddelik taslak plan çerçevesinde gerçekleştirilen görüşmeler, Ukrayna ve Avrupalı heyetler arasındaki görüşmelerin ardından Ukrayna ve ABD heyetleri arasındaki görüşmelerle devam ediyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Ukrayna’nın başmüzakerecisi Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, görüşmeler marjında basına kısa bir açıklamada bulundu. Görüşmelerin sürdüğünü ve şimdilik soru almayacaklarını açıklayan Rubio, "Sürecin tamamı göz önünde bulundurulduğunda muhtemelen şimdiye kadarki en yapıcı ve en anlamlı toplantıyı ve günü gerçekleştirdik" dedi.
Rubio, "Bence ilerleme kaydettik. Heyetlerimiz şu anda kendilerine ayrılan odalara geçti ve bize sunulan bazı öneriler üzerinde çalışıyoruz. Bazı değişiklikler ve düzenlemeler yapıyoruz. Amacımız farklılıkları azaltmak ve hem Ukrayna’nın hem de tabii olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin kendini rahat hissedeceği bir şeye daha da yaklaşmak" dedi.
Nihai metnin ABD Başkanı Donald Trump tarafından onaylanması gerekeceğini vurgulayan Rubio, "Ancak kaydettiğimiz ilerlemeyi göz önünde bulundurduğumda bunun gerçekleşeceği konusunda oldukça rahatım. Tabii elbette bu işin bir de Rusya tarafı var" dedi.
"Adil ve kalıcı barışa doğru ilerliyoruz"
ABD heyetiyle çok verimli bir ilk oturum gerçekleştirdiklerini doğrulayan Yermak, "Çok iyi ilerleme kaydettik ve Ukrayna halkının hak ettiği adil ve kalıcı barışa doğru ilerliyoruz. Ukrayna halkı, barışı dünyadaki herkesten daha fazla istiyor" dedi.
ABD’ye ve özellikle Başkan Trump ile ekibine teşekkürlerini sunan Yermak, "Bugün çalışmaya devam edeceğiz ve önümüzdeki günlerde ortak öneriler üzerinde çalışmayı sürdüreceğiz. Avrupalı dostlarımızla da temas kuracağız. Elbette son söz ABD ve Ukrayna liderlerine ait olacak" ifadelerini kullandı.
"Mevcut öneriler, Ukrayna’nın birçok önceliğini içeriyor"
Ukrayna’nın müzakere heyetinde yer alan Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov ise, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, "Mevcut önerilerimiz, henüz son halini almamış olmakla birlikte, Ukrayna’nın birçok önceliğini ihtiva ediyor. Amerikalı partnerlerimizin bizimle yakından çalışıyor ve endişelerimizi anlıyor olmalarını takdir ediyor ve bugün daha fazla ilerleme kaydetmeyi umuyoruz" dedi.
Barış planı son şeklini Trump-Zelenskiy görüşmesiyle alacak
Adı açıklanmayan bir yetkiliye dayandırılan haberlerde, Cenevre’de ekipler üzerinde uzlaşılacak herhangi bir barış planının son halini ABD Başkanı Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy arasındaki yüz yüze görüşme ile alacağı ifade edildi. Yetkili, "İki başkan bir araya gelmeden hiçbir şey üzerinde anlaşılmış sayılmayacak" ifadelerini kullandı.
